Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «جام جم آنلاین»
2024-05-05@04:06:52 GMT

تاثیر تعزیه و موسیقی دستگاهی بر یکدیگر

تاریخ انتشار: ۲۸ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۶۳۶۵۹

یکی از مهم‌ترین تاثیرات حفظ موسیقی دستگاهی در لوای موسیقی تعزیه است. چنان که موسیقی دستگاهی در طول تاریخ حیاتش با ممنوعیت فراوان روبه‌رو بوده و برای سال‌ها تنها در پوشش تعزیه، امکان حیات موسیقی دستگاهی وجود داشت. هنرمندان و منابع مشترک هر دوگونه موسیقی در تاثیرپذیری از عروض شعر فارسی منجر به ورود ملودی‌‌های گوناگون از دو حوزه به یکدیگر نیز می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نام گوشه‌‌های ردیف دستگاهی بیانگر رسوخ موسیقی تعزیه در این موسیقی است. برای نمونه گوشه‌‌های موالفِ همایون (اشاره به موالف‌خوان در مقابل مخالف‌خوان به‌معنای شبیه‌خوانی نقش اولیا‌ا... و اصحاب ایشان) رجز چهارگاه (اشاره به رجزخوانی اشقیا در مقابل اولیا) راک عبدا... در ماهور که به تعبیر خالقی و عبدا... مستوفی منحصر به شبیه‌خوانی عبدا... بن حسن است. تعزیه به چند مکتب تقسیم‌بندی می‌شود: تبریز، اصفهان و تهران که در آن گوشه‌‌های رجز، پهلوی و مخلوق اجرا می‌شود. موسیقی مذهبی ایران همانند سایر پدیده‌های فرهنگی بومی علاوه‌بر قدمت و پیشینه آن و ضمن ارتباط عمیق و گسترده با سایر مظاهر فرهنگی، از تنوع، پویایی و مبانی زیباشناسی فرهنگ سنتی نیز بهره‌مند است و نمونه‌های مختلف آن از جمله موارد مهم در شناخت فرهنگ شنیداری مردم است.  فرم‌های مختلف از تلخیص و گزینش گوشه‌ها و نغمات در شکل‌های مختلف و تغییر در برخی حالات آنها جهت تطبیق با حس تعزیه، حاکی از نقش گسترده‌ موسیقی سنتی ایران در آوازها و الحان تعزیه است. به طور نمونه ردپای بیات ترک، شور و دشتی در بیشتر مجالس تعزیه دیده می‌شود. حال این‌که همایون و راست پنجگاه تنها در تعداد معدودی از آوازهای تعزیه شنیده می‌شود. علاوه‌بر استفاده از موسیقی ردیفی، گستره‌ای از الحان موسیقی مقامی و نواحی از جمله بختیاری، بیدگانی، غربتی، سرکوهی، دشتستانی و فائزخوانی و مجموعه‌ای از تصانیف و ترانه‌ها با مایگی شوشتری در تعزیه استفاده می‌شود. در شمال کشور نغمه‌های بومی همچون گیلکی، امیری، دیلمانی و حقانی و در سمنان نیز دو آواز بومی این منطقه (حقانی و سرکویری) در مجالس تعزیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از ابتدای شکل‌‌گیری هنر تعزیه، چارچوب اصلی موسیقی آن متکی بر موسیقی دستگاهی ایران بوده و خوش‌آوازترین و قوی‌ترین هنرمندان کشور، اولین اجراکنندگان تعزیه بوده‌اند. پیش از آن‌که تعزیه از شگردهای نمایشی بهره ببرد، مضامین آن به‌صورت شعر و آواز بیان می‌شد. آگاهی این هنرمندان زبده بر موسیقی ردیفی و بهره‌گیری مستمر از این‌گونه نغمات در مجالس تعزیه، هویت و ساختار موسیقی تعزیه را پایه‌‌ریزی کرد. در اواسط دوره قاجار و با گردهم آمدن هنرمندان در تهران و همزمان باشکوفایی تعزیه شاهد حضور تعزیه‌خوانان تاکنون هستیم. شادروان استاد صبا در این مورد می‌گوید: بهترین جوانانی که صدای خوب داشتند از کوچکی نذر می‌کردند که در تعزیه شرکت کنند و در ماه‌های محرم و صفر همگی جمع شده تحت تعلیم معین البکاء که شخص وارد و عالمی بود، تربیت می‌شدند. این بهترین موسیقی بود که قطعات منطبق با موضوع می‌شد و هر فردی مطالبش را با شعر و آهنگ رسا می‌خواند. ناگفته نماند که تاکنون تعزیه بوده که موسیقی ما را حفظ کرده است. شادروان روح‌‌ا... خالقی نیز می‌گوید: اهمیت یافتن مقام تعزیه، یکی از موجبات حفظ نغمات ملی به‌شمار می‌آمده و مخصوصا نقش بزرگی را در تربیت آواز‌خوان‌ها به‌عهده گرفته، چنان‌که بهترین خوانندگان ما، در مکتب تعزیه پرورش یافته‌اند.    

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: تعزیه تعزیه خوان آیین تعزیه موسیقی دستگاهی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۶۳۶۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امشب شاهد مقارنه ماه و سیاره زحل باشید

ماه و سیاره زحل پانزدهم اردیبهشت در یک راستا قرار می‌گیرند، این پدیده از اصفهان نیز قابل رصد است.

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، ماه و سیاره زحل شنبه -پانزدهم اردیبهشت- در یک راستا قرار می‌گیرند، به طوری که ماه ۲۵ روزه از زاویه ۵۰ دقیقه‌ای جنوب سیاره زحل عبور می‌کند؛ این پدیده از اصفهان در آسمان سحر قابل مشاهده خواهد بود و ساعت ۰۲:۴۱ -دو ساعت و ۳۰ دقیقه قبل از خورشید- طلوع می‌کنند، سپس به ارتفاع ۲۲ درجه بالاتر از افق جنوب شرقی می‌رسند و حدود ساعت ۰۴:۳۴ نیز از دسترس خارج می‏‌شوند.

ماه در قدر منفی ۱۱.۲ و سیاره زحل در قدر ۱.۰ هر دو در صورت فلکی دلو قرار خواهند داشت، این دو جرم به قدری از یکدیگر جدا هستند که در میدان دید تلسکوپ قرار نمی‌گیرند، اما با چشم غیرمسلح یا دوربین دوچشمی قابل رصد خواهند بود.

نزدیک شدن ماه و سیاره زحل به یکدیگر

ماه و سیاره زحل شنبه -پانزدهم اردیبهشت- به هم نزدیک خواهند شد و فقط در فاصله ۴۴.۷ دقیقه قوسی از یکدیگر قرار خواهند داشت، از بعضی نقاط جهان ماه ۲۵ روزه از مقابل زحل عبور می‌کند و یک غیبت ماه ایجاد می‌کند؛ ماه و سیاره زحل ساعت ۰۲:۴۱ -دو ساعت و ۳۰ دقیقه قبل از خورشید- طلوع می‌کنند، سپس به ارتفاع ۲۲ درجه بالاتر از افق جنوب شرقی می‌رسد و حدود ساعت ۰۴:۳۴ نیز از دسترس خارج می‏‌شوند.

ماه در قدر منفی ۱۱.۲ و سیاره زحل در قدر ۱.۰ هر دو در صورت فلکی دلو قرار خواهند داشت، این دو جرم به قدری از یکدیگر جدا هستند که در میدان دید تلسکوپ قرار نمی‌گیرند، اما با چشم غیرمسلح یا دوربین دوچشمی قابل رصد خواهند بود.

غیبت قمری زحل

ماه شنبه -پانزدهم اردیبهشت- از مقابل سیاره زحل عبور می‌کند، این اختفای ماه از قطب جنوب قابل مشاهده است، این غیبت فقط در بخشی از جهان قابل مشاهده خواهد بود، زیرا ماه آن‌قدر به زمین نزدیک است که موقعیت آن در آسمان تا دو درجه در سراسر جهان متفاوت است؛ این پدیده از اصفهان قابل رؤیت نخواهد بود.

اختفای ماه فقط از بخش کوچکی از سطح زمین قابل مشاهده است؛ از آنجا که ماه بسیار نزدیک‌تر از دیگر اجرام آسمانی به زمین است، موقعیت دقیق آن در آسمان با توجه به موقعیت دقیق شما در زمین، به دلیل اختلاف منظر بزرگ آن متفاوت است.

نزدیک شدن ماه و سیاره نپتون به یکدیگر

ماه و سیاره نپتون شنبه -پانزدهم اردیبهشت- به یکدیگر نزدیک می‏‌شوند، به طوری که در فاصله ۱۴.۵ دقیقه قوسی از هم قرار می‌گیرند، در بعضی از نقاط جهان ماه ۲۶ روزه از مقابل نپتون عبور می‌کند و یک غیبت ماه ایجاد می‌شود؛ نزدیک شدن ماه و سیاره نپتون از اصفهان قابل مشاهده نخواهد بود، زیرا این دو جرم در طول روز به بالاترین نقطه خود در آسمان خواهند رسید و زمان سحر نیز بیش از ۱۰ درجه بالاتر از افق نخواهند بود.

ماه در قدر منفی ۱۰.۷ و سیاره نپتون در قدر ۷.۹ هر دو در صورت فلکی حوت قرار دارند، این دو جرم به قدری از یکدیگر جدا هستند که در میدان دید تلسکوپ قرار نمی‌گیرند، اما با چشم غیرمسلح یا دوربین دوچشمی قابل رصد خواهند بود.

غیبت قمری نپتون

ماه شنبه -پانزدهم اردیبهشت- از مقابل سیاره نپتون عبور می‌کند و یک غیبت ماه ایجاد می‌کند و از کشورها و مناطقی از جمله شرق استرالیا، نیوزیلند، تاسمانی و غیره قابل مشاهده است؛ این غیبت فقط در بخشی از جهان قابل مشاهده خواهد بود، زیرا ماه آن‌قدر به زمین نزدیک است که موقعیت آن در آسمان تا دو درجه در سراسر جهان متفاوت است؛ این پدیده از اصفهان قابل رؤیت نخواهد بود.

اختفای ماه فقط از بخش کوچکی از سطح زمین قابل مشاهده است؛ از آنجا که ماه بسیار نزدیک‌تر از دیگر اجرام آسمانی به زمین است، موقعیت دقیق آن در آسمان با توجه به موقعیت دقیق شما در زمین، به دلیل اختلاف منظر بزرگ آن متفاوت است.

کد خبر 750399

دیگر خبرها

  • ماه و سیاره مریخ به یکدیگر نزدیک می‌شوند
  • امیرعبداللهیان و فیصل بن فرحان با یکدیگر دیدار کردند
  • وزرای خارجه ایران و اندونزی با یکدیگر دیدار کردند
  • برپایی میز خدمت در شهرستان زرندیه
  • در فقدان خاموشی یک صدای ناب از موسیقی شریف خراسان
  • پلیر موسیقی Winamp باز می‌گردد!
  • امشب شاهد مقارنه ماه و سیاره زحل باشید
  • حمایت دبیرخانه "سوگواره ملی تعزیه ده زیار کرمان" از اجرای طرح نور
  • اجراهای متنوع گروه‌های موسیقی محیطی در خانه هنرمندان ایران
  • یادمان دهمین سالروز کوچ قلندر موسیقی ایران در گرگان برگزار شد